Κροάτες δημοσιογράφοι και οργανισμοί ΜΜΕ κατακλύζονται από SLAPPs
Ξεκίνησε σε μια παιδική τηλεοπτική εκπομπή και στη συνέχεια έγινε πολεμική ανταποκρίτρια. Τώρα η Maja Sever, η νέα Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων (EFJ,) βρίσκει τον εαυτό της να δίνει μια γνώριμη μάχη της Κροατίας σε ευρωπαϊκή σκηνή.
Ως πρώην Πρόεδρος της Ένωσης Δημοσιογράφων Κροατίας (CJA - NHD), είναι εξοικειωμένη όπως και οι συνάδελφοί της με καταιγισμό καταχρηστικών αγωγών που έχουν σκοπό να εμποδίσουν την ίδια και τους συναδέλφους της να κάνουν τη δουλειά τους. Το 2022, βάσει ετήσιας έρευνας σε 26 κροατικά μέσα ενημέρωσης, η CJA ανέφερε ότι τουλάχιστον 951 αγωγές ήταν ενεργές κατά δημοσιογράφων και οργανισμών μέσων ενημέρωσης στη χώρα, πολλές από τις οποίες πιθανόν να είναι SLAPP.
Έρευνα που διεξήχθη από το Coalition Against SLAPPs in Europe (CASE) έδειξε ότι τα προηγούμενα χρόνια περίπου το 90% των αγωγών εναντίον Κροατών δημοσιογράφων έχουν απορριφθεί - ένας βασικός δείκτης μιας αγωγής που ξεκίνησε με σκοπό να παρενοχλήσει και να εκφοβίσει αντί να δικαιολογήσει μια πραγματική αξίωση.
Συνολικά, οι ενάγοντες ζητούν επί του παρόντος περίπου 10,3 εκατομμύρια ευρώ (10,76 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ) ως αποζημίωση από Κροάτες δημοσιογράφους και μέσα ενημέρωσης. Η προσβολή της φήμης ή της τιμής είναι οι πιο συνηθισμένες κατηγορίες – η Κροατία έχει ποινικές κυρώσεις για συκοφαντική δυσφήμιση – και οι ενάγοντες περιλαμβάνουν κρατικούς αξιωματούχους σε εθνικό και τοπικό επίπεδο, ακόμη και δικαστές. Δεδομένης της φύσης της έρευνας, είναι πιθανό να υπάρχουν περαιτέρω αγωγές που δεν έχουν αναφερθεί.
«Εργαζόμαστε εντατικά σε όλα τα επίπεδα για να πιέσουμε την κυβέρνηση να αλλάξει το ποινικό δίκαιο. Όμως, δεν υπάρχει πολιτική βούληση για την αποποινικοποίηση της δυσφήμισης», είπε η Sever στην Blueprint for Free Speech μετά την ανάληψη της θέσης της στην EFJ.
«Η κατάσταση των SLAPPs στην Κροατία δεν βελτιώνεται. Δεν έχουμε επίσημα δεδομένα ως εκ τούτου, κάτι που είναι επίσης πρόβλημα γιατί δεν έχουμε καλή συνεργασία με τα δικαστήρια και δεν έχουμε τη δυνατότητα ή την ικανότητα για σοβαρή ανάλυση», πρόσθεσε.
Τον Απρίλιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε ένα πρόγραμμα για την προστασία των δημοσιογράφων και των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από καταχρηστικές δικαστικές διαδικασίες με «διασυνοριακό στοιχείο», συμπεριλαμβανομένου του να επιτρέπει στους δικαστές να απορρίπτουν επιπόλαιες υποθέσεις και να επιβάλλουν κυρώσεις σε βάρος των εναγόντων ως αποτρεπτικό μέσο για κατάχρηση του δικαστικού συστήματος.
Το χρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόγραμμα Pioneering Anti-SLAPP Training for Freedom of Expression (PATFox) ξεκίνησε τον Ιούνιο για την παροχή εκπαίδευσης σε επαγγελματίες νομικούς σε 11 κράτη μέλη που ξεκινά το φθινόπωρο, μεταξύ των οποίων και η Κροατία.
Η Κροατία είναι μεταξύ των χωρών όπου ο αριθμός των εγγεγραμμένων SLAPPs φαίνεται να είναι υψηλότερος, αν και είναι η Μάλτα –όπου η δολοφονημένη δημοσιογράφος Daphne Caruana Galizia αντιμετώπιζε δεκάδες αγωγές την περίοδο του θανάτου της– και η Σλοβενία που έχει τα υψηλότερα ποσοστά SLAPP κατά κεφαλήν σε όλη την Ευρώπη, σύμφωνα με την έρευνα του CASE.