Δημοσιογράφοι υπό απειλή κερδίζουν το Νόμπελ Ειρήνης 2021

Το Νόμπελ Ειρήνης για το 2021 απονεμήθηκε στους δημοσιογράφους Maria Ressa από τις Φιλιππίνες και Dmitry Muratov, για τον αγώνα τους για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης στις Φιλιππίνες και τη Ρωσία αντίστοιχα. Αυτή είναι η πρώτη φορά από το 1935 που το Βραβείο Ειρήνης απονέμεται σε δημοσιογράφους.

Η Ressa, Διευθύνων Σύμβουλος και συνιδρύτρια του Rappler, και ο Muratov, ο αρχισυντάκτης της Novaya Gazeta, αναφέρθηκαν για τη γενναιότητα και το αδιάκοπο έργο τους για ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης που είναι υπό πολιορκία σε όλο τον κόσμο.

Η Berit Reiss-Andersen, Πρόεδρος της νορβηγικής επιτροπής Νόμπελ σημείωσε, λέγοντας: «Η ελεύθερη, ανεξάρτητη και βασισμένη στα γεγονότα δημοσιογραφία χρησιμεύει για την προστασία από κατάχρηση εξουσίας, ψέματα και πολεμική προπαγάνδα».

Είπε ότι η επιτροπή θεωρεί ότι ξεχώρισαν οι δύο δημοσιογράφοι, που επιλέχθηκαν ανάμεσα σε αρκετούς που είχαν φυλακιστεί, τεθεί υπό κράτηση, παρενοχληθεί ή τρομοκρατηθεί από αυταρχικές κυβερνήσεις.

Η Resaa και ο Muratov «εκπροσωπούν όλους τους δημοσιογράφους που αγωνίζονται για αυτό το ιδεώδες σε έναν κόσμο που η δημοκρατία και η ελευθερία του Τύπου αντιμετωπίζουν ολοένα και περισσότερο αντίξοες συνθήκες», πρόσθεσε.

Η ΜΚΟ για την ελευθερία του Τύπου Δημοσιογράφοι, Χωρίς Σύνορα (RSF) - η οποία ήταν υποψήφια για το ίδιο το βραβείο - χαρακτήρισε το βραβείο «έκκληση για κινητοποίηση για την υπεράσπιση της δημοσιογραφίας» που πυροδοτεί συναισθήματα «χαράς και σοβαρότητας».

Η οργάνωση σημείωσε ότι 24 δημοσιογράφοι έχουν δολοφονηθεί από τις αρχές του έτους και άλλοι 350 φυλακίστηκαν, ενώ οι επιτιθέμενοι έχουν σχεδόν το ατιμώρητο καθώς οι κυβερνήσεις από τη Λευκορωσία έως την Ουγγαρία, τη Ρωσία και το Μεξικό έχουν στοχοποιήσει εργαζόμενους στα μέσα μαζικής ενημέρωσης.

Ο Έλληνας δημοσιογράφος Γιώργος Καραϊβάζ έπεσε νεκρός από πυρά τον Απρίλιο και δεν έχουν γίνει συλλήψεις, ενώ ο γνωστός Ολλανδός δημοσιογράφος Peter R. deVries πυροβολήθηκε μέρα μεσημέρι στους δρόμους του Άμστερνταμ για να καταλήξει λίγους μήνες αργότερα.

Η Ressa, 58 ετών, πρώην επικεφαλής του γραφείου του CNN στις Φιλιππίνες και του Rappler, τον ειδησεογραφικό ιστότοπο που ίδρυσε το 2012, έχει αντιμετωπίσει επανειλημμένες κατηγορίες και έρευνες μετά τη δημοσίευση επικριτικών άρθρων για τον Πρόεδρο Rodrigo Duterte και τον πόλεμό του ενάντια στα ναρκωτικά.

Ο Muratov το 1993 ήταν ένας από τους ιδρυτές της Novaya Gazeta, την οποία η επιτροπή Νόμπελ αποκάλεσε «την πιο ανεξάρτητη εφημερίδα στη Ρωσία σήμερα, με θεμελιωδώς κριτική στάση απέναντι στην εξουσία».

«Η τεκμηριωμένη δημοσιογραφία και η επαγγελματική ακεραιότητα της εφημερίδας την έχουν καταστήσει σημαντική πηγή πληροφοριών για καταδικαστέα στοιχεία της ρωσικής κοινωνίας που σπάνια αναφέρονται από άλλα μέσα ενημέρωσης», πρόσθεσε η επιτροπή.

Η Ressa, η πρώτη από τις Φιλιππίνες που κέρδισε το Νόμπελ Ειρήνης και η πρώτη γυναίκα φέτος με Νόμπελ, καταδικάστηκε το 2020 σε φυλάκιση, μια απόφαση που οι ομάδες ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης κατέκριναν.

«Αυτή η αδυσώπητη εκστρατεία παρενόχλησης και εκφοβισμού εναντίον μου και των συναδέλφων μου δημοσιογράφων στις Φιλιππίνες αποτελεί περίτρανο παράδειγμα μιας παγκόσμιας τάσης ότι οι δημοσιογράφοι και η ελευθερία του Τύπου αντιμετωπίζουν ολοένα και πιο αντίξοες συνθήκες», είπε στο Αssociated Press.

«Δεν πίστευα ότι αυτό που περνάμε θα τραβούσε τέτοια προσοχή. Αλλά το γεγονός ότι συνέβη δείχνει επίσης πόσο σημαντικοί είναι οι αγώνες που αντιμετωπίζουμε, σωστά;» είπε « Έτσι πρόκειται να είναι και οι εκλογές μας την επόμενη χρονιά. Είναι μια μάχη για γεγονότα. Όταν μάχεσαι για γεγονότα, η δημοσιογραφία είναι ακτιβισμός», πρόσθεσε.

Το βραβείο συνοδεύεται από χρυσό μετάλλιο και 10 εκατομμύρια σουηδικές κορώνες (πάνω από 1,14 εκατομμύρια δολάρια) που προέρχονται από κληροδότημα του Alfred Nobel, ο οποίος έκανε περιουσία στην επιχείρηση εκρηκτικών και πέθανε το 1895.

Ο Muratov είπε ότι θα χρησιμοποιήσει τη νίκη του για να βοηθήσει ανεξάρτητους δημοσιογράφους που δέχονται πιέσεις από εκείνους που βρίσκονται στην εξουσία συμπεριλαμβανομένων εκείνων των οποίων οι οργανώσεις χαρακτηρίστηκαν «ξένοι πράκτορες».

Αυτή ήταν μια αναφορά στην κυβέρνηση του προέδρου Vladimir Putin που χρησιμοποίησε αυτόν τον χαρακτηρισμό ως εργαλείο για να καταπνίξει τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης με ρυθμιστικά μέσα. Αυτοί που αναφέρονται ως ξένοι πράκτορες στη Ρωσία υπόκεινται σε έντονο κυβερνητικό έλεγχο και οι ενέργειές τους είναι περιορισμένες.

Ο Muratov είπε για το βραβείο του ότι «Θα το χρησιμοποιήσουμε για να στηρίξουμε τη ρωσική δημοσιογραφία που έχει υποστεί καταστολή», όπως ανέφερε ένα ρωσικό κανάλι εφαρμογών ανταλλαγής μηνυμάτων. «Θα προσπαθήσουμε να βοηθήσουμε εκείνους που έχουν χαρακτηριστεί πράκτορες, που έχουν υποστεί διώξεις και έχουν εξαναγκαστεί να φύγουν από τη χώρα».

Σύμφωνα με την Επιτροπή Προστασίας Δημοσιογράφων, 17 εργαζόμενοι στα μέσα ενημέρωσης δολοφονήθηκαν στις Φιλιππίνες την τελευταία δεκαετία και 23 στη Ρωσία.