Οι αγωγές κατά του Necenzurirano απεικονίζουν το τίμημα των αγωγών SLAPP στη Σλοβενία

Οι Primož Cirman, Vesna Vukovic and Tomaž Modic του necenzurirano.si

Ο Σλοβένος δημοσιογράφος Primož Cirman γνωρίζει από πρώτο χέρι το οικονομικό και ψυχολογικό κόστος του να είσαι στόχος αγωγής SLAPP.

«Το να είσαι στόχος των αγωγών SLAPP… επιβαρύνει εσένα, την οικογένειά σου και την εργασία σου λόγω του άνευ προηγουμένου αριθμού ημερών και ωρών που απαιτούνται για την αντιμετώπιση του θέματος. Ο στόχος είναι να σε στιγματίσουν στα μάτια των ανθρώπων που σε βλέπουν σαν εγκληματία, επειδή οι νομικές ειδοποιήσεις έρχονται συνεχώς στο γραμματοκιβώτιό σου», είπε.

Ο Cirman, μαζί με τους συναδέλφους του Vesna Vukovic και Tomaž Modic, έχουν βομβαρδιστεί με 39 αγωγές SLAPP - για την ερευνητική τους δημοσιογραφία, που δημοσιεύεται στον ιστότοπο Necenzurirano. Οι αγωγές SLAPP έχουν τη μορφή αγωγών για συκοφαντική δυσφήμιση που κατέθεσε ο Rok Snežič, άτυπος οικονομικός σύμβουλος του πρώην πρωθυπουργού της Σλοβενίας Janez Janša.

Ο επί τρία χρόνια πρωθυπουργός Janša, λαϊκιστής που υποστήριξε ενεργά τον Πρωθυπουργό της Ουγγαρίας Victor Orban και τον πρώην Πρόεδρο των ΗΠΑ Trump, απομακρύνθηκε με ψήφο από τα καθήκοντά του τον Μάιο του 2022.

Επί σειρά ετών, οι τρεις δημοσιογράφοι είχαν ερευνήσει τις οικονομικές συναλλαγές του Snežič και τη φερόμενη εμπλοκή του σε παράνομο δάνειο στο κόμμα SDS του Janša, το οποίο προήλθε από τη Βοσνία Ερζεγοβίνη. Από τον Ιανουάριο του 2020, οι εξελίξεις στην έρευνα δημοσιεύονται στο necenzurirano.si, μια διαδικτυακή έκδοση που δημιουργήθηκε από τους ίδιους τρεις δημοσιογράφους.

Ο Snežić, ο οποίος διευθύνει φορολογική συμβουλευτική εταιρεία, ισχυρίζεται ότι τα άρθρα έχουν πλήξει τη φήμη του. Έχει προηγούμενες καταδίκες για απάτη, φοροδιαφυγή και ξέπλυμα βρώμικου χρήματος και επί του παρόντος βρίσκεται υπό έρευνα από τις υπηρεσίες καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τις υπηρεσίες επιβολής του νόμου στη Σλοβενία και τη Βοσνία.

Στη Σλοβενία, μια αποδεδειγμένη περίπτωση ποινικής δυσφήμισης μπορεί να οδηγήσει σε πρόστιμο ή φυλάκιση έως και ενός έτους.

Οι νομικές ενέργειες πυροδοτήθηκαν από μια έρευνα του Necenzurirano το 2020 για τις οικονομικές υποθέσεις του τότε πρωθυπουργού Janez Janša. Παύθηκε από τα καθήκοντά του τον Μάιο του τρέχοντος έτους.

Σε αυτήν την περίπτωση, – που συνάντησε τον τρεις φορές πρωθυπουργό ενώ βρίσκονταν και οι δύο στη φυλακή – ο Janša για διαφθορά και ο Snežič για φοροδιαφυγή.

Ο Cirman είπε ότι η νίκη στο δικαστήριο δεν αποτελεί τον πρωταρχικό στόχο για τον Snežić, ή για άλλους που καταθέτουν μηνύσεις SLAPP εναντίον δημοσιογράφων, μάλλον θεώρησε ότι ο κύριος στόχος ήταν να αποσύρει το άρθρο και να εκφοβίσει τον αγγελιοφόρο και να στείλει ένα μήνυμα σε άλλους δημοσιογράφους να μην συνεχίσουν οι ίδιοι παρόμοια πορεία ερευνών.

«Στην περίπτωσή μας, είναι ιδιαίτερα βάναυσο, επειδή ο στόχος του Snežič δεν είναι να κερδίσει τις αγωγές, αλλά μόνο να κερδίσει χρόνο και να μας εξαντλήσει.

«Κάθε αγωγή SLAPP έχει δύο στόχους: να αποσύρει ένα άρθρο και να κλείσει το μέσο που δημοσίευσε το άρθρο αυτό. Μέχρι στιγμής ο Snežič δεν κατάφερε να καταστρέψει τον ιστότοπό μας. Ωστόσο, σκότωσε το άρθρο γιατί δυστυχώς κανένα άλλο σλοβενικό μέσο δεν το έχει δημοσιεύσει τα τελευταία δύο χρόνια».

«Μπορείς να πείς ότι έχει ήδη πετύχει και έδειξε επίσης έναν τρόπο σε άλλους ισχυρούς πώς να συμπεριφέρονται στους δημοσιογράφους που γράφουν άρθρα για αυτούς».

Μια από τις ειρωνείες της υπόθεσης είναι ότι μέρος της δημοσιογραφικής έρευνας για τις υποθέσεις του Snežič διαπίστωσε ότι το ισχυριζόμενο εισόδημά του είναι ένας μέτριος μισθός από εταιρεία που ανήκει στη σύζυγό του.

«Ακόμα κι αν κερδίσουμε όλες τις αγωγές, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να μην μπορέσουμε να αποπληρώσουμε τα έξοδά μας επειδή στα χαρτιά δείχνει να είναι απένταρος», είπε ο Cirman. Τίποτα από αυτά δεν μειώνει το κόστος που αντιμετωπίζουν οι δημοσιογράφοι των οποίων η ικανότητα για εργασία έχει επηρεαστεί από την υποβολή τους σε αγωγές SLAPP.

Οι 39 μηνύσεις για συκοφαντική δυσφήμιση κατά του Necenzurirano έτυχαν προσοχής εκτός Σλοβενίας ως παράδειγμα του αυξανόμενου προβλήματος των αγωγών SLAPP στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένου του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Το Διεθνές Ινστιτούτο Τύπου που εδρεύει στη Βιέννη έχει γράψει ότι οι αγωγές SLAPP της Σλοβενίας αντιπροσωπεύουν «μία από τις πιο επαίσχυντες πρακτικές στην Ευρωπαϊκή Ένωση τα τελευταία χρόνια… μια μορφή καταχρηστικής αγωγής που χρησιμοποιείται από ισχυρούς παράγοντες για να παρενοχλήσουν τα μέσα ενημέρωσης που εργάζονται για το δημόσιο συμφέρον».

Στην έρευνά του για υποθέσεις SLAPP που κατατέθηκαν σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση και την ευρύτερη περιοχή του Συμβουλίου της Ευρώπης, ο Συνασπισμός κατά των αγωγών SLAPP στην Ευρώπη (CASE) σημείωσε ότι,

«Όσοι έχουν επικριτική στάση κατά της κυβέρνησης της Σλοβενίας όχι μόνο στοχοποιούνται από νομικές ενέργειες, αλλά κινδυνεύουν επίσης να γίνουν στόχοι συκοφαντικών εκστρατειών και διαδικτυακής παρενόχλησης, κατά καιρούς που διαπράττονται από τα μέσα ενημέρωσης που υποστηρίζουν το κυβερνών πολιτικό κόμμα».

Η Blueprint for Free Speech αποτελεί μέρος του Πρωτοποριακού AntiSLAPP Training for Freedom of Expression (PATFox), έργου που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή που αναπτύσσει το πρώτο πρόγραμμα σπουδών Anti-SLAPP στην Ευρώπη και εκπαιδεύει δικηγόρους σε 11 κράτη μέλη της ΕΕ – συμπεριλαμβανομένης της Σλοβενίας.